‘In Amsterdam moest ik opnieuw overal vergunningen voor aanvragen.’

Alles op een rijtje
Deel:

Eline van der Meulen heeft als ervaringsdeskundige met een chronische aandoening, als jongere én initiatiefnemer van JongPIT bij diverse gemeenten aan tafel gezeten. Hoe borg je de stem van de doelgroep? ‘Veel gemeenten zijn bang de plank mis te slaan,’ aldus Eline. Zij deelt tips en onmisbare inzichten.

Het leven bestaat niet uit domeinen

‘Zorg, onderwijs, werk… voor ieder aspect bestaat een ander loket. We wéten wel dat een mensenleven niet uit domeinen bestaat, maar dat ervaar je pas echt als je bij die loketten moet aankloppen. Bij elke afdeling ligt dan een ander dossier. Of afdelingen voelen zich niet verantwoordelijk, omdat het niet helemaal binnen hun domein valt.’

… en kent geen gemeentegrenzen

‘De aanpak en regelingen voor mensen met een extra ondersteuningsbehoefte wisselen per gemeente. In Sint-Michielsgestel (omgeving Den Bosch) had ik een aangepaste rolstoel. Toen ik naar Amsterdam verhuisde kon ik mijn hulpmiddelen weer opnieuw gaan aanvragen. Eigenlijk kon de rolstoel niet mee. In zo’n situatie moet je dus ineens zelf de brug slaan tussen gemeenten. Voor jongeren met een chronische ziekte of beperking kost het vaak te veel energie om dit soort dingen te moeten regelen. En dat maakt ze vaak onnodig afhankelijk van bijvoorbeeld ouders of van een toevallige ontmoeting met iemand binnen een gemeente die je snapt en je echt verder helpt.’

TIP
‘Zoek elkaar – ambtenaren vanuit andere disciplines, collega’s uit andere gemeenten, betrokken organisaties – meer op en richt processen in over de verschillende domeinen heen en op de langere termijn. Neem de persoon om wie het gaat als uitgangspunt. Dan kom je pas tot interventies die in de praktijk werken. En die vaak ook breder kunnen worden ingezet in bijvoorbeeld andere situaties of voor andere doelgroepen.’

Impact betekent voor iedereen wat anders

‘Gemeenten streven prachtige doelen na, maar vaak wordt voorbijgegaan aan wat het gewenste resultaat moet zijn voor de persoon om wie het gaat. Dan wordt er bijvoorbeeld ingezet op “zoveel mogelijk jongeren aan het werk”, maar wat voor werk is dit dan? Worden ze hier gelukkiger van? Geeft het ze voldoening? Misschien heb je iemand voor het volle potentieel “benut”, maar realiseer je hiermee niet de gewenste impact. Een jongere valt dan wellicht sneller uit of heeft juist meer hulp nodig thuis of in de zorg, omdat de baan niet goed past bij hun dagelijks leven, behoeften en wensen.’

TIP
‘Betrek de doelgroep bij het formuleren van de doelstellingen, door te vragen of iemand uit de doelgroep wil vertellen over zijn of haar perspectief. In een vroeg stadium, nog voordat mogelijke oplossingen bedacht zijn. Vaak weten gemeenten niet goed waar de knelpunten zitten, maar als je als ervaringsdeskundige iemand meeneemt in jouw perspectief, verandert dat heel snel. Iedereen wil meedoen in de maatschappij, dus dan begrijp je ook dat jongeren met een aandoening – net als hun leeftijdsgenoten – bepaalde dingen willen ondernemen. Of dat ze bepaalde situaties willen vermijden. Je zult zien dat het resultaat van interventies zoveel beter aansluit als je samenwerkt met de doelgroep.’

Participatie is meer dan iemand aan tafel zetten

‘Een jongere aan tafel zetten bij een vergadering, een vragenlijst rondsturen… is dat participatie? Echte participatie gaat niet over wie je betrekt, maar wat diegene aan inzichten, talenten of ideeën kan bijdragen. Zet dus geen vinkje bij een specifieke doelgroep, maar bedenk of nog beter: bespréék hoe en wanneer je iemand het beste kan betrekken. Een keer langsgaan? Opbellen? Of dat iemand gewoon een keer meeluistert? De wens hoe betrokken te worden kan per persoon verschillen. Wees daarom bereid om het vaste proces of plan los te laten. Zodat jongeren niet hoeven te participeren op de manier waarop volwassenen dat bedacht hebben, maar zoals zij dat het beste willen én kunnen.

Een belangrijke voorwaarde voor succesvolle participatie is dat het voor alle partijen duidelijk is wat ieders rol is, wanneer en hoe diegene input levert en wat daarmee gedaan wordt. Maar óók dat men flexibel is in dit proces. Het gebeurt vaak genoeg dat een jongere wordt uitgevraagd, en dat er niets met de input wordt gedaan en de jongere geen terugkoppeling krijgt.’

TIP

‘Haak aan bij wat jongeren aangeven te willen veranderen. Laat de vaste werkwijzen los en bespreek met elkaar hoe jullie het beste kunnen samenwerken. Hoe wordt input gegeven? Wat gebeurt er met iemands inbreng, in hoeverre heeft diegene iets te zeggen over het resultaat? Wanneer wil iemand meeluisteren, meepraten en meebeslissen? Het is van belang om altijd voor ogen te houden met welk doel iets gebeurt. Zo is doelgroepenparticipatie niet een doel op zich, maar een middel om beleid beter aan te laten sluiten.’

Investeer in duurzame en werkzame projecten

‘Eigenlijk is het zonde om financiering voor de korte termijn te bieden, want zo wordt een volgende generatie vaak niet meer geholpen. Als je impact op de lange termijn wil borgen en ervoor wil zorgen dat een initiatief doorontwikkelt, dan wil je aan de slag met resultaatfinanciering.’

TIP

‘Een langetermijnblik is nodig om echt verandering te realiseren. Dat gaat met name over resultaatfinanciering en de juiste mensen bij elkaar brengen. Als je in langdurige samenwerking investeert, leer je van elkaar. Dan kun je zien waar het goed gaat en bijsturen. Deze kennis gaat dan niet na vier jaar verloren. Zo maak je impact voor een zo groot mogelijke groep op de zo lang mogelijke termijn en is er tussendoor mogelijkheid tot bijsturen.’

Het kost minder tijd en energie dan je denkt, en levert meer op

‘Het betrekken van inwoners voelt voor gemeenten vaak als iets dat veel tijd en moeite kost. Bovendien wordt het ophalen van deze informatie vaak te laat gedaan. Alle ideeën zijn er al, en dan pas worden deze gecheckt bij de doelgroep. Als dan blijkt dat het niet aansluit, kun je opnieuw beginnen. En dat kost inderdaad veel tijd en energie.’

TIP

‘Het is belangrijk om een open dialoog te houden en continu te reflecteren. Zo kun je bijsturen. En zelfs de interventie uitbreiden naar andere gebieden of doelgroepen.’

Over JongPIT

JongPIT is de plek voor én door jongeren met een chronische aandoening of beperking. Volwaardig meedoen in de maatschappij, dat is waar JongPIT zich sterk voor maakt. Met volwaardig meedoen bedoelen we dat we op onze manier een studie kunnen volgen, met de juiste aanpassingen kunnen werken, weten hoe we om kunnen gaan met onze aandoening en krijgen waar we recht op hebben. Meer over JongPIT…

Andere praktijk voorbeelden
Cookies op de website van de Grote Beweging.
De grote beweging gebruikt Functionele en Analytische cookies voor website optimalisatie en statistieken.